Πέμπτη 12 Μαρτίου 2009

Ο λαβύρινθος χορεύεται


.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.

...
Ο Λαβύρινθος συνδυάζει τον χρόνο και το χώρο ή για την ακρίβεια καταγράφει τον χρόνο μέσα στο χώρο.
Είσαι υποχρεωμένος πρώτα να πατήσεις εκεί, κατόπιν να στρίψεις εκεί, μετά να πατήσεις εκεί κ.λ.π. Επομένως ο λαβύρινθος ήταν για τους πρωτόγονους ίσως ένας χωρόχρονος, ένα σχήμα που εκπροσωπούσε τη διαδρομή της ανθρώπινης ζωής μέσα στον χρόνο με βήματα στο χώρο. Από όπου και η ιερότητα του. Το άγχος του πρωτόγονου, συντριμμένου ανάμεσα στον ορατό και περιοριστικό χώρο και στον αόρατο και δυναστικό χρόνο, βρίσκει την ανακούφισή του στο χορό του λαβυρίνθου. Γιατί λαβύρινθος είναι πράγματι μια προγονική εντολή: η εντολή είναι να ζήσουμε.
Ο λαβύρινθος χορεύεται. Και κάτι ακόμα: Πέρα από οποιαδήποτε μεταφυσική, ψυχολογική και ψυχαναλυτική ερμηνεία υπάρχουν τα απλά σωματικά δεδομένα: τα σημάδια στον Οιδίποδα.
Ένα πρόσωπο που άρχισε τη ζωή του με τα πόδια του κατεστραμμένα από τους γονείς του, και τελείωσε τη ζωή του με τα μάτια του κατεστραμμένα από τον ίδιο. Ήθελα να βρω μια οπτική, ορατή, χειροπιαστή αν θέλετε, για το κοινό αίσθηση του τί σημαίνουν αυτές οι δύο αναπηρίες. Λοιπόν τα μόνα πρόσωπα που δεν μπορούν να κινηθούν στην τύχη μέσα στα ερείπια ενός λαβύρινθου, δεν μπορούν να παραβούν και να αγνοήσουν την ιερή διαδρομή, είναι οι τυφλοί.
Ο Τυφλός, το τρίτο πρόσωπο της πρόβλεψης της Σφίγγας, "Τρίπους" - ο τυφλός με το ραβδί, αναγκαστικά ακολουθεί τα πόδια του, δε σκαρφαλώνει στις πέτρες, δεν καβαλάει τα ερείπια, ακολουθεί με το ραβδί του το δρόμο και είναι ο μόνος που βγαίνει οδηγημένος από τα τρία του πόδια, από το λαβύρινθο.
Στο πρώτο επεισόδιο του έργου βλέπουμε αυτή τη διαδρομή να την πετυχαίνει ο τυφλός Τειρεσίας μέσα από τις λοιδορίες του Οιδίποδα και τον θαυμασμό του χορού.
Και στο τέλος του έργου ο τυφλός Οιδίπους που έχει απαρνηθεί το κύριο όργανο της γνώσης (σε όλες τις γλώσσες του κόσμου, το βλέπω, το είδα, I see, σημαίνει κατ' επέκταση και τον ορισμό καταλαβαίνω), ο Οιδίπους, αυτό το θριαμβευτικό συντρίμι της ζωής, "βλέπει" με τα ρημαγμένα πόδια του την διέξοδο, κι επιτέλους βγαίνει από τον λαβύρινθό του, ελεύθερος.
Ο λαβύρινθος χορεύεται. Και η τραγωδία είναι τραγούδι.
...
.
"Για ένα φιλμ του ΟΙΔΙΠΟΔΑ"
Μια συνέντευξη με τον Μίνω Βολανάκη
(μεταφρασμένα αποσπάσματα)