Σ' έναν γάτο

Είσαι πολύ πιο σιωπηλός απ' τους καθρέφτες
και πιο κρυφός από την πολυκύμαντη αυγή'
είσαι κείνος ο πάνθηρας που μόνο από μακριά,
κάτω απ' το φεγγαρόφωτο, μας επιτρέπει να κοιτάζουμε η μοίρα.
Μάταια σε ψάχνουμε μες τους ανεξιχνίαστους
μηχανισμούς κάποιου θεϊκού νόμου'
πιο απόμακρος κι από το δειλινό ή απ' τον Γάγγη
εσύ κρατάς το μυστικό κλειδί της μοναξιάς.
Η ράχη σου αφήνεται στο ανάλαφρο
του χεριού μου το χάδι. Αιώνες τώρα
που πια έχουν γίνει λησμονιά, αφήνεις μόνο
στο χέρι το δισταχτικό να σ' αγαπά.
Ζείς σε αλλιώτικους καιρούς. Εξουσιάζεις
ένα κόσμο κατάκλειστο, όπως του ονείρου.

ΧΟΡΧΕ ΛΟΥΙΣ ΜΠΟΡΧΕΣ
"Το χρυσάφι των τίγρεων"
Μετάφραση: Δημήτρης Καλοκύρης

Βζιιουιιουνν

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

Αυτή τη νύχτα δεν κοιμάμαι βγάζω από πάνω μου τα άδεια δωμάτια, κρεμάω στη φαρμακαποθήκη τα φιλιά, δεν θα’ χω στόμα μονάχα ένα φωτάκι δίχως ήχους και θορύβους. Όταν θα ‘ρθεις θα σφυρίξει εκκωφαντικά, θ’ ανοίξει η φορμόλη τα φιλιά και τα χείλη, θα βάλεις όποιες λέξεις θέλεις στη θέση της γλώσσας, θα καταπιώ εκείνες που σε πονάνε και θ’ απλώσω το ‘’ε’’ της εξημέρωσης στα καινούρια σεντόνια. Θα σου δείξω πως πεθαίνει μια ανάσα και πως ανασταίνεται ουρλιάζοντας. Θα ρουφήξω όλη τη τρικυμία από το λακκάκι του λαιμού σου, θα ξεκλειδώσω έναν – έναν τους σπονδύλους σου για να χωρέσει εκεί όλο το ‘’ω’’ των οκτακοσίων χιλιάδων αριθμών. Κι όταν μεταμορφωθείς σε εισιτήριο απεριόριστης διαδρομής θ’ ανοίξω το παράθυρο με τις πολυσύλλαβες λέξεις, εκείνες που δεν μας αντέχουν γιατί θα μυρίζουμε αλήθειες. Τότε θα γίνουμε αερόστατα, δίχως υποσχέσεις, λόγια, σώματα φοβισμένα, στάσεις, φανάρια, στροφές, ανηφόρες, λίγα λεπτά, αναμονές. Θα κρατάμε μια τεράστια ομπρέλα και θα φοράμε ένα τεράστιο κασκόλ μαζί. Μόνο να χωράμε στη ταχύτητα.

Βζιιουιιουνν

EΛΕΝΗ ΝΑΝΟΠΟΥΛΟΥ

"MIST"

ΒΑΘΥ ΓΑΛΑΖΙΟ

.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
VI
.
Σε μάτιασαν οι νύφες του βυθού
Οι λευκές του μαϊστρου ερινύες
Ανάβοντας τη ζήλια του κορμιού
Μα όταν γελάσαν οι ανυφάντρες του ήλιου
Που φιλοδόξησαν ένα καμάρι επίγειο
Άξαφνα πήρες τη βαφή του απείρου.
.

Τώρα καθώς πατάω μες τις πλαγιές
Στα κουκουνάρια που φυσώντας έστρωσεν
Άνεμος γητευτής με χείλια βαθυγάλαζα
Καθώς γλιστράω στα τσάμια της κατηφοριάς
Κι ανοίγω τα φτερά στο βλέμμα σου το απέραντο

.
Καθώς ταιριάζω στου βοριά το στόμα μια υμνωδία
Μου φέγγει ο κόλπος το βαθύ μουρμούρισμα της άμμου
Και βλέπω ανθούς να πέφτουνε στα καθαρά νερά
Φύκια μελαχρινά στου φλοίσβου το νανούρισμα
Κανάτια υπομονετικά στου Αιγαίου τα παραθύρια.

.
Και βλέπω ακόμα ένα και μόνο βαθύχρωμο πουλί
Να πίνεται απ' το αίνιγμα της αγκαλιάς σου
Όπως η νύχτα πίνεται από την αυγή
Όπως η αίγλη από τις μορφές των αγαλμάτων.
.
Οδυσσέας Ελύτης .
"ΗΛΙΟΣ Ο ΠΡΩΤΟΣ"
.
φωτογραφία: "Ονειροβάτης"

Αιωνιότης

O Iνδός Αρσούνας, βασιλεύς φιλάνθρωπος και πράος,

μισούσε ταις σφαγαίς. Ποτέ δεν έκαμνε πολέμους.

Πλην του πολέμου ο φοβερός θεός δυσηρεστήθη -

(λιγόστεψεν η δόξα του άδειασαν οι ναοί του) -

και μπήκε με θυμό πολύ στου Αρσούνα το παλάτι.

Ο βασιλεύς φοβήθηκε και λέει «Θεέ μεγάλε

συγχώρεσέ με αν δεν μπορώ ζωή να πάρω ανθρώπου».

Με περιφρόνησι ο θεός απήντησε «Από μένα

νομίζεσαι πιο δίκαιος; Με λέξεις μη γελιέσαι.

Καμμιά ζωή δεν παίρνεται. Γνώριζε πως ποτέ του

μήτε γεννήθηκε κανείς, μήτε κανείς πεθαίνει».


Κωνσταντίνος Π. Καβάφης
1895 (Τα Ανέκδοτα)




























Φωτογραφίες http://www.flickr.com/photos/ggnyc/1772257723/

Η ΕΚΔΙΚΗΣΗ ΤΗΣ ΦΥΣΗΣ ΕΠΙ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

Αυτό που το θέατρο αναζητεί και φέρνει στο φως είναι μια βαθιά πραγματικότητα που μας την κρύβουν, συχνά προς το συμφέρον μας, οι αναγκαιότητες της ζωής. Ποιά είναι αυτή η πραγματικότητα; Ποιές είναι αυτές οι αναγκαιότητες; Όλη η ποίηση εκφράζει ψυχικές καταστάσεις. Αλλά ανάμεσα στις καταστάσεις αυτές υπάρχουν μερικές που γεννιούνται κυρίως από την επαφή του ανθρώπου με τους ομοίους του. Αυτά ακριβώς τα συναισθήματα είναι τα πιο έντονα και τα πιο βίαια. Όπως τα ηλεκτρικά φορτία έλκονται και συσσωρεύονται ανάμεσα στις δυο πλάκες του πυκνωτή, όπου θα εμφανιστεί ο ηλεκτρικός σπινθήρας, έτσι, με μόνη την παρουσία ανθρώπων μαζί με άλλους ανθρώπους, παράγονται βαθιές έλξεις και απωθήσεις, πλήρεις ρήξεις ισορροπίας, τέλος, αυτή η ηλέκτριση της ψυχής που είναι το πάθος. Αν ο άνθρωπος εγκαταλειπόταν στην κίνηση της αισθητής του φύσης, αν δεν υπήρχε ούτε κοινωνικός ούτε ηθικός νόμος, αυτές οι εκρήξεις έντονων συναισθημάτων θα ήταν κάτι κοινό στη ζωή. Μα είναι χρήσιμο οι εκρήξεις αυτές να αποτρέπονται. Είναι ανάγκη να ζει ο άνθρωπος σε κοινωνία και, κατά συνέπεια, να υποτάσσεται σ' έναν κανόνα. Και ό,τι συμβουλεύει το συμφέρον, το προστάζει το λογικό: υπάρχει ένα καθήκον και ο προορισμός μας είναι να το υπακούουμε. Κάτω απ' αυτή τη διπλή επιρροή χρειάστηκε να σχηματιστεί για το ανθρώπινο είδος ένα επιφανειακό στρώμα συναισθημάτων και ιδεών που ρέπουν προς την αμετακινησία, που θα ήθελαν τουλάχιστο να είναι κοινά σ' όλους τους ανθρώπους και που αποκρύπτουν, όταν δεν έχουν τη δύναμη να την πνίξουν, την εσωτερική φωτιά των ατομικών παθών. Η αργή πρόοδος της ανθρωπότητας προς μια ολοένα πιο ειρηνευμένη κοινωνική ζωή σταθεροποίησε σιγά-σιγά αυτό το στρώμα, όπως η ίδια η ζωή του πλανήτη μας υπήρξε μια μακρά προσπάθεια για να καλύψει μ' έναν στέρεο και ψυχρό υμένα τη διάπυρη μάζα των αναβραζόντων μετάλλων. Αλλά υπάρχουν ηφαιστειακές εκρήξεις. Και αν η γη ήταν ζωντανό ον, όπως την ήθελε η μυθολογία, πιθανόν θα της άρεσε, καθώς αναπαυόταν, να ονειρεύεται αυτές τις απότομες εκρήξεις, με τις οποίες θ' αποκτούσε πάλι τον έλεγχο πάνω σε ό,τι πιο βαθύ έχει.

Το θέατρο μας παρέχει ακριβώς μια τέτοιου είδους απόλαυση. Κάτω από την ήρεμη, αστική ζωή, που έχουν συνθέσει για λογαριασμό μας η κοινωνία και το λογικό, ανακινεί μέσα μας κάτι που ευτυχώς δεν εκρήγνυται, αλλά του οποίου μας κάνει να νιώσουμε την εσωτερική ένταση. Είναι η εκδίκηση της φύσης επί της κοινωνίας. Άλλοτε θα πάει ίσα στο στόχο' θα καλέσει από το βάθος στην επιφάνεια τα πάθη που αναστατώνουν τα πάντα. Άλλοτε θα λοξοδρομήσει, όπως κάνει συχνά το σύγχρονο θέατρο' θα μας αποκαλύψει με μια, μερικές φορές εξεζητημένη, επιδεξιότητα, τις αντιφάσεις της κοινωνίας με τον εαυτό της' θα μεγαλοποιήσει ό,τι τεχνητό μπορεί να υπάρχει στον κοινωνικό νόμο' κι έτσι, μ' ένα πλάγιο μέσο, σπάζοντας αυτή τη φορά το περίβλημα, θα μας κάνει πάλι ν' αγγίξουμε το βάθος. Αλλά και στις δυο περιπτώσεις, είτε αποδυναμώνει την κοινωνία είτε ενδυναμώνει τη φύση, επιδιώκει τον ίδιο αντικειμενικό σκοπό, που είναι να μας αποκαλύψει ένα κρυφό μέρος του εαυτού μας, αυτό που θα μπορούσαμε να ονομάσουμε το τραγικό στοιχείο της προσωπικότητάς μας.

Αυτή την εντύπωση έχουμε όταν βγαίνουμε από ένα ωραίο θεατρικό έργο. Αυτό που μας έχει κεντρίσει το ενδιαφέρον είναι λιγότερο τα όσα μας έχει διηγηθεί για άλλους και περισσότερο αυτό που μας έχει κάνει να διακρίνουμε από εμάς τους ίδιους, ένας ολόκληρος συγκεχυμένος κόσμος θολών πραγμάτων, που θα ήθελαν να υπάρξουν και που, ευτυχώς για μας, δεν υπήρξαν. Φαίνεται σαν να κάλεσε μέσα μας τις απείρως παλιές αταβιστικές αναμνήσεις, τις τόσο βαθιές, τις τόσο ξένες προς την παρούσα ζωή μας, ώστε αυτή η ζωή να μας φαίνεται για μερικές στιγμές σαν κάτι εξωπραγματικό και συμβατικό, στο οποίο θα χρειαζόταν εκ νέου να ασκηθούμε.

Πράγματι, λοιπόν, το θέατρο έψαξε κάτω από πιο χρήσιμα αποκτήματα μια πιο βαθιά πραγματικότητα.

Henry Bergson

("Το γέλιο", μετάφραση Βασίλης Ταμανάς)

εκδόσεις Εξάντας, Αθήνα 1998

photo by Philippe Halsman

ΑΝΤΙΟ

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

Κάποτε μια νύχτα θ' ανοίξω τα μεγάλα κλειδιά των τρένων για να περάσουν οι παλιές μέρες

οι κλειδούχοι θα 'χουν πεθάνει, στις ράγιες θα φυτρώνουν μαργαρίτες απ' τα παιδικά μας πρωινά

κανείς δεν έμαθε ποτέ πως έζησα, κουρασμένος από τόσους χειμώνες

τόσα τρένα που δε σταμάτησαν πουθενά, τόσα λόγια που δεν ειπώθηκαν

οι σάλπιγγες βράχνιασαν, τις θάψαμε στο χιόνι

που είμαι; γιατί δεν παίρνω απάντηση στα γράμματα μου;

κι αν νικηθήκαμε δεν ήταν απ' την τύχη ή τις αντιξοότητες,

αλλά απ' αυτό το πάθος μας για κάτι πιο μακρινό

κι ο αγέρας που κλείνει απότομα τις πόρτες και μένουμε πάντοτε έξω

όπως απόψε σε τούτο το έρημο τοπίο που παίζω την τυφλόμυγα με τους νεκρούς μου φίλους.

.

Όλα τελειώνουν κάποτε. Λοιπόν, αντίο! Τα πιο ωραία ποιήματα δε θα γραφτούν ποτέ...

.

Βιολέτες για μια εποχή (1985)

ΤΑΣΟΣ ΛΕΙΒΑΔΙΤΗΣ

Φωτογραφία: Ονειροβάτης

ΑΠΟΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

Πριν από λίγες μέρες ο σκοινοβάτης βρέθηκε στο όμορφο χωριό των Πιερίων Ριζώματα και επισκέφθηκε τον φίλο του Γιάννη Κ. που έχει το φαρμακείο της περιοχής. Πάνω στην κουβέντα ο Γιάννης του διηγήθηκε μια πρόσφατη εμπειρία που είχε στον δρόμο προς την Βέροια, (από το χωριό Πολυδένδρι) όπου συνάντησε ένα ζαρκάδι. Η συγκίνηση του και ο τρόπος που διηγήθηκε το περιστατικό, συνειρμικά οδήγησαν τον σκοινοβάτη σ' ένα κείμενο από τις "Σύντομες και παράξενες ιστορίες" του Χόρχε Λουίς Μπόρχες το οποίο και παραθέτει:

ΑΠΟΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ

Ο Πάρκερ δεν πέθανε την επομένη, 16 Σεπτεμβρίου, υπέφερε όμως από φριχτούς πόνους. Ούτε η μορφίνη δεν τον έπιανε. Δεν μπορούσε ούτε να φάει ούτε να πιεί. Με το ζόρι τον βολέψαμε στο πίσω μέρος του καμιονιού. Η σφαίρα που τον είχε βρει του 'χε τρυπήσει το στομάχι. Ευτυχώς ο δρόμος ήταν αρκετά καλοστρωμένος, κι έτσι οι κραδασμοί του καμιονιού δεν ήταν αφόρητοι.

Είχε ένα δυνατό φως κι έναν ήλιο που έκαιγε. Βρισκόμασταν τώρα στην έρημο. Υπήρχε βέβαια που και που κανένας θάμνος, κανένα δεντράκι, αλλά πολύ μακριά απ' το νερό, για τον άνθρωπο και το κοπάδι του. Κάτω από ένα δεντράκι είδα μια τεράστια ύαινα, που στριφογύριζε και στριφογύριζε, σα σκύλος πριν πέσει να κοιμηθεί ' μια ώρα αργότερα είδα ένα ζευγάρι αφρικάνικες αντιλόπες. Τα ογκώδη ζώα, μεγάλα σαν ταύροι, με λευκό χιονάτο τρίχωμα και μεγάλα γυριστά κέρατα, βοσκούσαν κάτι ευωδιαστά κλωνάρια. Σταματήσαμε το καμιόνι για να τα δούμε, γιατί κανείς μας δεν είχε δει ποτέ του αυτά τα ζώα, ούτε υπήρχε περίπτωση να τα ξαναδούμε. Βοηθήσαμε τον Πάρκερ ν' ανασηκωθεί για να τα δει κι αυτός. Θεωρήσαμε σημαντικό να τα δει κι αυτός προτού πεθάνει.

Vladimir Peniakoff, Private Army.

Cuentos breves y extraordinarios, 1953

YΨΙΛΟΝ/ΒΙΒΛΙΑ

Μετάφραση : Δ. Καλοκύρης - Αχ. Κυριακίδης

Φωτογραφία : ΝaturePhoto-CZ.eu

ΥΣΤΑΤΟΣ ΟΒΟΛΟΣ

.

.

.

.

.

.

.

.

.

Δύσκολες ώρες, δύσκολες στον τόπο μας. Κι αυτός ο περήφανος,

γυμνός, ανυπεράσπιστος, ανήμπορος, αφέθηκε να τον βοηθήσουν,

εγγράψαν υποθήκες πάνω του, πήραν δικαιώματα, αξιώνουν,

μιλάνε για λογαριασμό του, του ρυθμίζουν την ανάσα, το βήμα,

τον ελεούν, τον ντύνουν μ' άλλα ρούχα ξέχειλα, χαλαρωμένα,

του σφίγγουν μ' ένα καραβόσκοινο τη μέση. Εκείνος,

μέσα στα ξένα ρούχα, ούτε μιλάει κι ούτε πια χαμογελάει

μη και φανεί που ανάμεσα στα δόντια του κρατάει (ως και την ώρα του ύπνου)

σφιχτά σφιχτά, σαν ύστατο οβολό του, (μόνο τώρα βιός του)

γυμνό, απαστράπτοντα κι ανένδοτο, το θάνατό του.

7.ΧΙ.68

ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΙΤΣΟΣ

"ΚΙΓΚΛΙΔΩΜΑ"

Φωτογραφία Ονειροβάτης

Ο λαβύρινθος χορεύεται

.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.

...
Ο Λαβύρινθος συνδυάζει τον χρόνο και το χώρο ή για την ακρίβεια καταγράφει τον χρόνο μέσα στο χώρο.
Είσαι υποχρεωμένος πρώτα να πατήσεις εκεί, κατόπιν να στρίψεις εκεί, μετά να πατήσεις εκεί κ.λ.π. Επομένως ο λαβύρινθος ήταν για τους πρωτόγονους ίσως ένας χωρόχρονος, ένα σχήμα που εκπροσωπούσε τη διαδρομή της ανθρώπινης ζωής μέσα στον χρόνο με βήματα στο χώρο. Από όπου και η ιερότητα του. Το άγχος του πρωτόγονου, συντριμμένου ανάμεσα στον ορατό και περιοριστικό χώρο και στον αόρατο και δυναστικό χρόνο, βρίσκει την ανακούφισή του στο χορό του λαβυρίνθου. Γιατί λαβύρινθος είναι πράγματι μια προγονική εντολή: η εντολή είναι να ζήσουμε.
Ο λαβύρινθος χορεύεται. Και κάτι ακόμα: Πέρα από οποιαδήποτε μεταφυσική, ψυχολογική και ψυχαναλυτική ερμηνεία υπάρχουν τα απλά σωματικά δεδομένα: τα σημάδια στον Οιδίποδα.
Ένα πρόσωπο που άρχισε τη ζωή του με τα πόδια του κατεστραμμένα από τους γονείς του, και τελείωσε τη ζωή του με τα μάτια του κατεστραμμένα από τον ίδιο. Ήθελα να βρω μια οπτική, ορατή, χειροπιαστή αν θέλετε, για το κοινό αίσθηση του τί σημαίνουν αυτές οι δύο αναπηρίες. Λοιπόν τα μόνα πρόσωπα που δεν μπορούν να κινηθούν στην τύχη μέσα στα ερείπια ενός λαβύρινθου, δεν μπορούν να παραβούν και να αγνοήσουν την ιερή διαδρομή, είναι οι τυφλοί.
Ο Τυφλός, το τρίτο πρόσωπο της πρόβλεψης της Σφίγγας, "Τρίπους" - ο τυφλός με το ραβδί, αναγκαστικά ακολουθεί τα πόδια του, δε σκαρφαλώνει στις πέτρες, δεν καβαλάει τα ερείπια, ακολουθεί με το ραβδί του το δρόμο και είναι ο μόνος που βγαίνει οδηγημένος από τα τρία του πόδια, από το λαβύρινθο.
Στο πρώτο επεισόδιο του έργου βλέπουμε αυτή τη διαδρομή να την πετυχαίνει ο τυφλός Τειρεσίας μέσα από τις λοιδορίες του Οιδίποδα και τον θαυμασμό του χορού.
Και στο τέλος του έργου ο τυφλός Οιδίπους που έχει απαρνηθεί το κύριο όργανο της γνώσης (σε όλες τις γλώσσες του κόσμου, το βλέπω, το είδα, I see, σημαίνει κατ' επέκταση και τον ορισμό καταλαβαίνω), ο Οιδίπους, αυτό το θριαμβευτικό συντρίμι της ζωής, "βλέπει" με τα ρημαγμένα πόδια του την διέξοδο, κι επιτέλους βγαίνει από τον λαβύρινθό του, ελεύθερος.
Ο λαβύρινθος χορεύεται. Και η τραγωδία είναι τραγούδι.
...
.
"Για ένα φιλμ του ΟΙΔΙΠΟΔΑ"
Μια συνέντευξη με τον Μίνω Βολανάκη
(μεταφρασμένα αποσπάσματα)

LANDSCHAFT

.

.

.

.

.

.

.

.

.

"Ihr hohen Pappeln - Menschen dieser Erde!

Ihr schwarzen Teiche Glucks - ihr spiegelt sie zu Tode!

.

Ich sah dich, Schwester, stehn in diesem Glanze."

.

Ω εσείς πανύψηλες λεύκες - άνθρωποι αυτής της γης!

Ω εσείς μαύρα τενάγη της ευτυχίας - την αντικατοπτρίζετε καθ΄οδόν προς τον θάνατο!

.

Σε είδα, αδελφή, να στέκεσαι μέσα σ' αυτήν τη λάμψη.

"ΤΟΠΙΟ"

PAUL CELAN

MΗΚΩΝ ΚΑΙ ΜΝΗΜΗ

Μετάφραση: Ιωάννα Αβραμίδου

ΝΕΦΕΛΗ

Φωτογραφία "ΟΝΕΙΡΟΒΑΤΗΣ"